ارائۀ رهیافت سیستمی در برنامه ریزی محیط زیستی آلودگی هوا با استفاده از چارچوب نیروی محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ (dpsir) مطالعۀ موردی: شهر تهران

Authors

لعبت زبردست

اسماعیل صالحی

محمودرضا مومنی

هادی افراسیابی

مروارید محمد امینی

abstract

آلودگی هوا از معضلات اصلی کلان شهرهایی مانند تهران است و کاهش آن به سطح قابل قبول به مسئلۀ بسیار مهم زیست محیطی در این شهر تبدیل شده است. با توجه به پیچیدگی و تعدد عوامل دخیل در آلودگی هوای تهران، برای شناسایی و مدیریت بهتر این عوامل به روش های همه جانبه نگر نیاز است. استفاده از مدل های علی- معلولی از روش های چندبعدی و سیستمی برای مطالعۀ علل ایجاد مشکلات محیط زیستی و رابطۀ بین سیستم های محیط زیستی در جهت ارائۀ راه حل های مناسب است. در این میان مدل «نیروی محرکه- فشار- وضعیت- اثر- پاسخ» (dpsir) رهیافت سیستمی است که ارتباطات کلیدی و مهم بین انسان و محیط زیست را مشخص می کند و از آن به منزلۀ برداشتی فلسفی برای ساختاردهی و برقراری ارتباط با سطوح سیاستی و مطالعات محیط زیستی یاد می شود. این تحقیق، بخشی از نتایج دومین گزارش وضعیت محیط زیستی تهران (بخش مربوط به آلودگی هوا) است که در دورۀ زمانی سه ساله 1387- 89 تهیه شده است. در این تحقیق، با استفاده از مدل (dpsir) ابتدا به تحلیل اجزای مختلف مؤلفۀ هوا در تهران پرداخته می شود. در این راستا، مهم ترین نیروهای محرکۀ مؤثر در آلودگی هوای تهران، شامل مسائل اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی، وسایل نقلیۀ موتوری و استقرار نامناسب صنایع است که شاخص های آن ها به صورت کمی ارائه شده است. در بخش فشارها نیز به مسائلی نظیر میزان مصرف سوخت های فسیلی، انتشار گازهای آلاینده، میزان پیمایش، خودروهای فرسوده و ترافیک پرداخته شده است. در بخش وضعیت، شاخص های کیفیت هوا و نقشۀ غلظت آلاینده ها ارائه و در بخش اثر نیز هزینه های خارجی مرتبط آلودگی هوای تهران محاسبه شده است. در نهایت با استفاده از همین چارچوب مفهومی، پاسخ های مناسب به تفکیک اجزای مدل ارائه شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارائۀ رهیافت سیستمی در برنامه‌ریزی محیط‌زیستی آلودگی هوا با استفاده از چارچوب نیروی محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ (DPSIR) مطالعۀ موردی: شهر تهران

آلودگی هوا از معضلات اصلی کلان‌شهرهایی مانند تهران است و کاهش آن به سطح قابل قبول به مسئلۀ بسیار مهم زیست‌محیطی در این شهر تبدیل شده‌ است. با توجه به پیچیدگی و تعدد عوامل دخیل در آلودگی هوای تهران، برای شناسایی و مدیریت بهتر این عوامل به روش‌های همه‌جانبه‌نگر نیاز است. استفاده از مدل‌های علی- معلولی از روش‌های چندبعدی و سیستمی برای مطالعۀ علل ایجاد مشکلات محیط‌زیستی و رابطۀ بین سیستم‌های محیط‌ز...

full text

ارائه برنامه ریزی یکپارچه محیط زیستی پسماند با استفاده از چارچوب نیروی محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ (DPSIR) (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)

زمینه و هدف :امروزه ماهیت پیچیده معضلات محیطزیستی، بخصوص در محیط‌های شهری، استفاده از روش‌های همه جانبه نگر را برای حل این مشکلات بسیار لازم و ضروری نموده ‌است که در این میان، پسماندهای شهری به علت اثرات منفی محیط زیستی و بهداشتی، مهم­ترین چالش‌ پیش­روی می­باشد. حجم بالای تولید روزانه پسماند در کلانشهر تهران، منجر شده است که مشکل پسماند به یکی از معضلات حاد این شهر تبدیل شده و مدیران شهری هموار...

full text

ارائۀ یک مدل تحلیل محیط با رویکرد سیستمی در برنامه ریزی گردشگری (مطالعۀ موردی: شهرستان ماکو)

آگاهی از شرایط و اتفاقاتی که در محیط تصمیم گیری و برنامه ریزی توسعة گردشگری رخ می دهد، نقش بسزایی در ارتقای آگاهی و بینش ما از فرایند برنامه ریزی و اجرای سیاست های توسعة گردشگری دارد. هدف این پژوهش ارائة مدل تحلیل محیط با رویکرد سیستمی برای برنامه ریزی گردشگری در شهرستان ماکو است. با توجه به مؤلفه های مورد بررسی و ماهیت موضوع، رویکرد این پژوهش توصیفی- تحلیلی و هدف آن کاربردی است. در این پژوهش، ...

full text

ارزیابی و تحلیل وضعیت منابع آب و خاک در مناطق 22گانه شهر تهران با استفاده از مدل نیروی محرکه، فشار، وضعیت و پاسخ

منابع آب و خاک از مهم‌ترین کالاهای ضروری در هر شهر یا کشور محسوب می‌شود که مصارف گوناگونی دارد. از مهم‏ترین موارد مصرف این منابع استفادۀ آب شرب، مصارف خانگی، استفاده در فعالیت‏های کشاورزی و دامداری، صنعتی و معدنی است. هدف از مقالۀ حاضر ارزیابی و تحلیل وضعیت منابع آب و خاک در مناطق شهری تهران است. پژوهش حاضر به‌لحاظ روش تحقیق با تبعیت از ماهیت مسئله، روشی تحلیلی‌ـ توصیفی است و داده‏های مورد نیاز...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
محیط شناسی

Publisher: دانشگاه تهران

ISSN 1025-8620

volume 41

issue 1 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023